فرهنگ زندگی

بدیهی است برای دستیابی به چنین برنامه حیاتی هم به تلاش و اجتهاد علمی نیاز است و هم به کوشش و جهاد عملی و هم به لطافت.ها و آرایه‌های هنری که استاد معظم حضرت آیت الله جوادی آملی«دام ظله» در مقدمه ژرف و بنیادین خود در کتاب  گرانقدرمفاتیح الحیات از این سه شأن اساسی انسان به جهاندانی، جهانداری و جهان‌آرایی یاد کرده‌اند که بدون این سه، بهره‌وری بلکه اصل استفاده از حیات عالم آفرینش بسیار ناچیز و غیر قابل توجه خواهد بود.

همان گونه که در خبرهای گذشته به عرض رسید،کتاب مفاتیح الحیات دارای پنج بخش با فصل های گوناگون وعناوین مرتبط می باشدکه بخش های اول تاسوم این کتاب جهت آشنایی هرچه بیشتر علاقمندان و کاربران محترم معرفی گردید.در این مجال به معرفی بخش چهارم این اثر نفیس با عنوان" تعامل انسان باحیوان "می پردازیم:

عناوین سه فصل مورد بحث این بخش عبارتنداز:

نگهداری حیوان،بهره گیری از حیوان وحقوق حیوان.

هر فصل از این بخش، موضوعاتی مرتبط را به خود اختصاص داده که توجه تان را به قسمت هایی از این بخش کتاب جلب می کنیم:

در قرآن کریم سوره‌هایی از باب عَلَم بالغلبه به نام برخی حیوانات مانند بقره، انعام، فیل، نحل، نمل و عنکبوت وجود دارند که پیوند نزدیک زندگی انسان با حیوانات را نشان می‌دهد.

در فقه اسلامی نیز،حقوق و وظایفی برای انسان در تعامل با عموم جانوران اهلی و غیر اهلی وجود دارد که حدّ و مرز رفتارهای مشروع و نامشروع را مشخص می‌کند و بهره‌گیری‌های حلال و حرام از آن‌ها را نشان می‌دهد.

احکام رسیدگی به آب و غذا و دارو و درمان و نیازهای حیاتی آن‌ها، ستم نکردن به حیوانات، پرداختن زکات چارپایان سه‌گانه (گاو، گوسفند و شتر)، رو به قبله کردن آن‌ها هنگام ذبح و نحر، گفتن نام خدا و یاد او هنگام ذبح و نحر و صید حیوانات، در بخش‌های مختلف فقه اسلامی بیان شده‌اند. در احکام شرعی احکام فراوانی دربارهٴ رفتار انسان با حیوانات وجود دارد.لذا در این بخش از کتاب مفاتیح الحیاة، برخی وظایف فقهی و اخلاقی در این زمینه بر اساس آیات قرآن کریم و روایات معصومان(علیهم السلام) بیان می‌شود.

درفصل اول این بخش در نکوهش از نگهداری سگ در خانه آمده است:

پیامبر(صلوات الله علیه) فرمودند: خانه‌ای که مجسمه یا سگ یا جُنب در آن باشد، ملائکه الهی به آن درنمی‌آیند.

امیرموٴمنان (سلام الله علیه) نیزفرمودند: در سگ خیری نیست، مگر در سگ شکاری و سگ همراه گله گوسفندان.

در قسمت دیگری از فصل دوم این بخش در رابطه با آداب ذبح حیوان می خوانیم:

روح حاکم بر آموزه‌های اسلامی، پرهیز از کشتن چارپایان و جانوران بی‌آزار است، مگر در مواردی که بهره‌برداری از حیوان منحصر به ذبح آن باشد. ذبح حیوان هم نباید زجرآور یا در معرض دید حیوانی دیگر باشد، از همین‌رو آدابی دارد که به بخشی از آن‌ها اشاره می‌شود:

نیکی به حیوان هنگام ذبح: رسول خدا (صلوات الله علیه) فرموده است: خدا اهل احسان است و احسان را دوست می‌دارد، پس... هنگام ذبح حیوان با نیک‌رفتاری ذبح کنید.

آمادگی قصاب برای ذبح: شداد بن اوس می‌گوید: پیامبر (صلوات الله علیه) فرمود: خدا بر شما نوشته است که در هر چیز اهل احسان باشید، پس هرگاه خواستید... حیوانی را ذبح کنید، نیکو ذبح کنید؛ کارد را تیز کنید و ذبیحه را زود راحت کنید؛ همچنین فرمود: هرگاه خواستید حیوانی را ذبح کنید خیلی سریع کار را تمام کنید.

همچنین در مورد پاداش آب به حیوان تشنه از قول حضرت رسول اکرم(صلوات الله علیه)نقل شده است که فرمودند:

در سفر معراج چون به بهشت می‌نگریستم، زن گنهکاری را دیدم و از حالش پرسیدم. گفته شد: وی از کنار سگی تشنه بر لب چاه آبی می‌گذشت. وی [برای سیراب کردن آن حیوان] چادر خود را به درون چاه آویخت و چون آب چاه به آن نفوذ کرد، با فشردن آن در دهان سگ آن را سیراب کرد و خدا هم او را با این عمل آمرزید؛ نیز از رسول خدا (صلوات الله علیه) پرسیدند: آیا نیکی کردن به حیوانات پاداش دارد؟ فرمود: آری، برای خنک کردن هر جگر تشنه پاداشی است.

امام باقر (سلام الله علیه) هم می‌فرماید: خدای متعالی سیراب کردن تشنگان را دوست دارد و کسی که حیوانی تشنه‌کام یا جز آن را سیراب کند خدا او را در روزی که سایه‌ای جز سایه او نیست در سایه عرش خود جای می‌دهد.

به حول و قوه الهی در نوشته های آتی تلاش خواهیم کرد تا بخش پایانی این کتاب را معرفی و قسمت های منتخبی از آن را تقدیم شما خوبان گردانیم.