آیا موضوع سبک زندگی درباره فضای مجازی هم مصداق دارد و به نظر شما آیا میتوان درباره سبک زندگی اسلامی در اینترنت سخن گفت؟
اگر سبک زندگی را به معنی مجموعه اصول و جهتگیریهای کلان در فعالیتهای روزمره و شیوه تعامل با اطرافیان و موضوعات گوناگون بدانیم، پس در هر فضا و محیطی مصداق خواهد داشت و همواره باید مراقب آن بود. در شرایطی که بخش قابل توجهی از وقت ما در محیط مجازی میگذرد و بسیاری از ارتباطات و گفتگوهای ما در این فضا تعریف میشود، طبیعی است که جهتگیریها و اصول حاکم بر این تعاملات و حتی میزان وقتی که برای این موضوع اختصاص میدهیم، حکایت از نوعی سبک زندگی دارد. البته باید توجه داشت که فضای مجازی، جهانی جداگانه، با اصول و ارزشهایی مستقل نیست و همه فضاها و امکاناتش تنها در حد ابزارها و رسانههایی است که در خدمت انسان قرار گرفته و دستیابی او به اهداف و برنامههایش را چه در جنبه مثبت و مفید و چه در ابعاد منفی و مخرب، تسهیل کرده است. با این حال، با توجه به شرایط و اقتضائات خاصی که در فضای مجازی وجود دارد و تأثیرگذاری بالای آن در روحیات و جوانب مختلف زندگی افراد، هر کس باید رفتارها و جهتگیریهای خود را در این فضا بر پایه اصول و ارزشهایی که به آن اعتقاد دارد تنظیم کند و زندگی دومی که در این فضا ایجاد میکند را با سبک و محتوایی که شایسته میداند سامان بخشد.
به نظر شما با توجه به مشکلات و آسیبهایی که فضای مجازی دارد و آلودگیهایی که در آن دیده میشود، اصلا میتوان درباره انطباق آن با سبک زندگی اسلامی سخن گفت؟
همانطور که عرض کردم اینترنت، شبکههای اجتماعی و ابزارهای دیگر آن تنها وسیلههایی هستند که اهداف و انگیزههای افراد را آسانتر محقق میکنند. بنا بر این ذاتا جنبه مثبت یا منفی ندارند. پس اگر آلودگی و مشکلی در آن دیده میشود، به خاطر انگیزهها و روحیات نادرست افرادی است که از آن استفاده میکنند. حالا اگر ما بتوانیم با اهدافی خوب از این ابزارها استفاده کنیم و روحیات و نگاه کاربران این فضا را بهبود ببخشیم، بسیاری از آن آسیبها و تهدیدها به فرصتهایی بزرگ و دستاوردهایی ارزشمند تبدیل خواهد شد. به عبارت دیگر، فضای مجازی با هر نوع سبک زندگی قابل انطباق است و ذاتا به سبکی خاص از زندگی گرایش ندارد.